ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ

ΚΑΛΩΣΗΡΘΗΤΑΝ

Η ιστοσελίδα αυτή παρουσιάζει αφηγήσεις και θέματα σχετικά με την ιστορία και παράδοση των Σαρακατσαναίων.


ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΡΧΕΙΟΥ




* ΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΣΤΑ ΚΟΝΑΚΙΑ
* ΤΟ ΣΦΑΞΙΜΟ ΤΟΥ ΓΟΥΡΟΥΝΙΟΥ
* ΜΙΑ ΑΝΤΙΦΑΣΗ ΣΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ



* ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ ΚΑΙ Ο ΧΟΡΟΣ
* ΟΙ ΔΑΣΚΑΛΟΙ ΤΩΝ ΤΣΕΛΙΓΚΑΤΩΝ
* Η ΤΖΙΟΜΠΑΝΙΑ ΚΑΙ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ



* ΝΟΜΑΔΙΣΜΟΣ KAI ΚΟΝΑΚΙΑ
* ΓΙΟΡΤΕΣ ΤΟΥ ΦΘΙΝΟΠΩΡΟΥ
* ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΚΑΙ ΝΕΟΙ
* ΟΙ ΣΑΡ. ΣΤΟΝ ΑΓΩΝΑ ΤΟΥ '21



* ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟ ΣΛΗΒΕΝ
* Η ΒΑΒΑ ΤΟΥ ΓΡΗΓΟΡΗ
* Η ΚΛΙΤΣΑ ΤΟΥ Γ. ΖΑΡΑΛΗ
* ΗΧΩ ΤΩΝ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑΙΩΝ



* ΣΑΡΑΚΑΤΣΙΑΝΟΙ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
* ΓΙΟΡΤΕΣ ΔΩΔΕΚΑΗΜΕΡΟΥ
* Ο ΤΟΠΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ
* ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΩΝ ΣΥΛΛΟΓΩΝ



* ΤA ΑΡΧΕΙA ΤΗΣ Α.ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΛΗ
* Ο ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΣΑΡ.


ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ

* ΤΑ ΤΣΕΛΙΓΚΑΤΑ ΤΟΥ ΒΕΡΜΙΟΥ
* ΟΙ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ (C.Hoeg)
* ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΩΝ ΠΕΥΚΩΝ
* ΣΑΡΑΚΑΤΣΙΑΝΙΚΗ ΛΑΛΙΑ
* Η ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΣΑΡ/ΝΑΙΩΝ
* ΖΩΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ ΤΩΝ ΣΑΡ.
* Η ΠΕΝΑ ΚΑΙ Η ΓΚΛΙΤΣΑ
* Η ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑ
* ΛΕΥΚΩΜΑ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ
* ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΚΑΙ ΤΑ ΧΕΙΜΑΔΙΑ
* ΜΝΗΜΗ ΚΑΤΣΑΝΤΩΝΗ
* ΝΟΜΑΔΕΣ ΣΑΡΑΚΑΤΣΙΑΝΑΙΟΙ
* ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ ΟΜΟΓΕΝΕΙΣ
* ΟΙ ΣΤΑΥΡΑΕΤΟΙ ΤΗΣ ΠΙΝΔΟΥ
* ΟΣΑ ΕΙΠΑΝ ΤΑ Σ. ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
* ΠΡΑΚΤΙΚΑ 1ου ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ
* ΣΑΡΑΚ. ΚΛΕΦΤΑΡΜΑΤΟΛΟΙ
* Η ΣΑΡΑΚ. ΠΟΔΙΑ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
* ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΑ ΚΑΙ ΑΘΗΝΑΙΕΣ
* Η ΛΑΛΙΑ ΤΩΝ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΩΝ
* ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΙΚΑ ΠΑΡΑΜΥΘΙΑ
* ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
* ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑΣ
* ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ ΤΗΣ ΘΡΑΚΗΣ
* ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ (Γ.Καββαδίας)
* ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΙ (Χατζημιχάλη)
* ΣΤΕΓΗ ΑΠΟ ΟΥΡΑΝΟ
* ΣΥΡΡΑΚΟ ΚΑΙ ΣΑΚΑΡΕΤΣΙ
* ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ-ΧΟΡΟΙ-ΕΘΙΜΑ
* Your Text

ΝΟΜΑΔΙΣΜΟΣ KAI ΚΟΝΑΚΙΑ

Δύο έννοιες αλληλένδετες στη ζωή των Σαρακατσαναίων


της Βασιλικής Ζαγναφέρη

«Νομάδες από πανάρχαια μήτρα κτηνοτρόφων, τσελιγκάδες, τσοπάνοι, προβαταραίοι, χωρίς τη δική τους γη και μόνιμη κατοικία, περπατάρηδες και κόσμος από λόγγα… αυτοί είναι, σύμφωνα με την Αγγελική Χατζημιχάλη, οι Σαρακατσαναίοι. Υποταγμένοι από το επάγγελμά τους στο κλίμα, στη φύση και στις αντιθέσεις της που προκαλούν το νομαδισμό, ζούνε στους κάμπους το χειμώνα και ανεβαίνουν στα βουνά το καλοκαίρι. Κάνουν πάντα την ίδια ζωή χάρις στα κοπάδια τους, τη μοναδική τους περιουσία. Σε αυτά χρωστάνε την ύπαρξή τους και ζουν αποκλειστικά από τα προϊόντα των κοπαδιών τους.»

●●●


«Στράτα», «Βουνά», «Χειμαδιά»: τρεις λέξεις που μέσα τους κλείνουν ολόκληρη τη ζωή των Σαρακατσαναίων, αναφέρει, χαρακτηριστικά, ο Ευριπίδης Μακρής. Οι Σαρακατσάνοι, ως αυτόχθων νομαδικός λαός, απ’ τα πανάρχαια ακόμη χρόνια, μετακινούνταν συνεχώς μεταξύ βουνών και πεδιάδων. Αυτές, οι εποχικές μετακινήσεις τους βρίσκονταν σε άμεση συνάρτηση κι επιβάλλονταν, κατά κάποιο τρόπο, αφενός μεν, απ’ την τεχνική της κτηνοτροφίας, κι αφετέρου δε, απ’ τις ανάγκες των κοπαδιών τους.

Πατρίδα, λοιπόν, των Σαρακατσαναίων θεωρούνταν, αναμφισβήτητα, τα βουνά, μιας και αποτελούσαν γι’ αυτούς το σταθερό σημείο των μετακινήσεών τους, τα μέρη του «ξεκαλοκαιριού» τους. Έτσι, κάθε καλοκαίρι επιφορτίζονταν με την κατασκευή, στο ίδιο, συνήθως, βουνό ή περιοχή, των «κονακιών» τους. Αυτά, περιλάμβαναν τα καλύβια, τα οποία χρησιμοποιούσαν για την κατοικία τους, τα μαντριά και κάθε άλλη, απαραίτητη για τις εργασίες τους, κατασκευή. Αντιθέτως, τον χειμώνα επέλεγαν, για την εγκατάστασή τους, οποιαδήποτε πεδινή τοποθεσία τους προσέφερε καλύτερα βοσκοτόπια και, γενικά, ομαλότερες και ηπιότερες συνθήκες διαβίωσης.


●●●


Η βάση της οργάνωσης της κοινωνικής ζωής των Σαρακατσαναίων, ήταν το «Τσελιγκάτο», το οποίο χαρακτηρίζεται ως ένα είδος παραγωγικού συνεταιρισμού, μία μικρή κοινωνία, αποτελούμενη από, περίπου, 20-50 οικογένειες. Το κάθε τσελιγκάτο εξασφάλιζε και προωθούσε τη συνεργασία κι αλληλεγγύη μεταξύ των μελών του. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, ήταν η οικονομική και κοινωνική αυτάρκεια, η ανεξαρτησία κι η ελευθερία του, ενώ η κτηνοτροφία κι η τυροκομία αποτελούσαν τη βασική πηγή των εσόδων του.

Αρχηγός του τσελιγκάτου, ήταν ο τσέλιγκας ή αρχιτσέλιγκας. Αυτός κατείχε, μέσα σ’ αυτό, τον κυρίαρχο ρόλο, διασφαλίζοντας την ομαλή κοινωνικο – οικονομική λειτουργία όλης της κοινότητας. Επιπλέον, αναλάμβανε την οικονομική διαχείριση των κοπαδιών των οικογενειών, διεκπεραίωνε όλες τις εμπορικές και διοικητικές επαφές τους με την περιβάλλουσα κοινωνία, αποφάσιζε για τον τόπο της εγκατάστασης του κονακιού κτλ.



Περνώντας, τώρα, επιγραμματικά στην περιγραφή της κατασκευής του κονακιού, είναι αξιοσημείωτη τόσο η ακρίβεια των μετρήσεων όσο κι η σχολαστικότητα, με την οποία πραγματοποιούνταν τα επιμέρους τμήματα του κονακιού. Έτσι, αναφέρεται ότι για να επιτύχουν το ακριβές σχήμα του κύκλου, έστηναν έναν πάσσαλο στο κέντρο της περίκεντρης καλύβας και μ’ ένα σχοινί το οποίο περιέστρεφαν, γύρω απ’ αυτόν, χάραζαν την περιφέρεια του κύκλου, κάνοντας τρύπες, σε ίσες μεταξύ τους αποστάσεις, τοποθετώντας μέσα σ’ αυτές τα κλαριά, δηλαδή τα κάθετα στοιχεία μήκους 2,5 – 3 μ., που θα χρησίμευαν για το στερέωμα του κονακιού. Όσον αφορά τη διάμετρο της κυκλικής βάσης, αυτή άγγιζε συνήθως τα 6μ., ενώ υπολογιζόταν, πρακτικά, με τα πόδια (περίπου 20 πόδια). Στο επόμενο στάδιο της όλης κατασκευής, περιέπλεκαν στα κάθετα κλαριά βέργες, τα λεγόμενα «λούρα», με αποτέλεσμα να σχηματίζονται ομόκεντροι κύκλοι, ως προς την περιφέρεια της καλύβας, σε ύψος περίπου 2 μ. Κατόπιν, κατασκεύαζαν τη στέγη, δηλαδή την «κατσούλα».

ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΑΡΘΡΟ ΔΗΜΟΣΙΕΥΕΤΑΙ ΣΤΟ ΚΟΝΑΚΙ ΤΗΣ Β. ΖΑΓΝΑΦΕΡΗ

0 σχόλια
Παλαιότερες αναρτήσεις Αρχική σελίδα
Εγγραφή σε: Αναρτήσεις (Atom)

ΤΑ ΠΟΡΤΡΑΙΤΑ


























ΕΙΠΑΝ ....

Το 1958 σταματήσαμε το απάν’ – κατ’. Ήταν η τελευταία χρονιά που ζήσαμε σαν Σαρακατσιάνοι.

Μήτρος Λέφας


ΤΟ ΜΗΝΥΜΑ ΣΑΣ